Een klein geschiedenislesje of opfrisser ter introductie: de hertogen van Bourgondië waren in de middeleeuwen rijk en machtig. Het hertogdom strekte zich in de hoogtijdagen uit van de Bourgogne tot Vlaanderen, de Nederlanden, Lotharingen en de Elzas. De macht van het rijke hertogdom vormde een serieuze bedreiging voor de Franse koning. Dat bleek ook toen de hertogen van Bourgondië tijdens de Honderdjarige Oorlog de kant van de Engelsen kozen. Zij verleenden geen steun aan de Franse koning en veroverden zelfs Parijs. Maar de wraak was zoet: na de dood van Karel de Stoute lijfde de Franse koning grote delen van het Bourgondische rijk in. De macht nam af en de Bourgondische vorsten speelden na de Middeleeuwen geen rol van betekenis meer.
Kastelen in de Morvan
Veel kastelen en bouwwerken herinneren aan het rijke verleden van het Bourgondische hertogdom. Kastelen werden opgetrokken of uitgebreid en religieuze bouwwerken verrezen om de macht van de hertogen te illustreren. In de Morvan zijn het er twee: het kasteel van Bazoches en het kasteel van Chastellux. Overigens is het Château Sully, op 15 kilometer afstand van Mortaise en net buiten de Morvan, een derde kasteel dat behoort bij het erfgoed van de hertogen van Bourgondië. Maar vandaag rijden we naar het noordwesten om Chastellux en Bazoches te bezoeken.
Château de Chastellux en picknicken
Château de Chastellux wordt de eerste halteplaats. Net boven het stuwmeer van Crescent ligt het kasteel op een enorm domein. We hebben gelezen dat je ook de tuin kunt bezoeken en dat een picknick is toegestaan. Dat komt goed uit omdat we net rond lunchtijd arriveren. Als een echt Frans gezinnetje zeulen we met onze koelbox tot we een mooi plekje hebben gevonden. In de schaduw van twee enorme sequoia’s, met uitzicht op het kasteel, vlijen we ons neer op het gras. Chastellux oogt niet echt lux. De luxe lijkt wat gedateerd maar er wordt druk gewerkt om het kasteel in oude glorie te herstellen. Over het terrein zijn ook drie wandelroutes uitgezet inclusief wat informatiebordjes. In de vorm van quizvragen worden allerlei weetjes over de bomen en bouwwerken op het terrein benoemd. Het komt wat kneuterig maar sympathiek over. Net als de geldbus die aan het hek is vastgemaakt en waar je een gift kan achterlaten voor verdere restauratie. Drie keer per dag is er ook een rondleiding mogelijk door het kasteel. Dat bewaren wij voor een volgende keer; gevoed en gelaafd gaan we verder naar Bazoches dat 20 minuten verderop ligt.
Bazoches en Vauban
Château Bazoches ligt tien kilometer ten zuiden van Vézelay. Het kasteel is vooral bekend omdat maarschalk Vauban het in 1675 kocht. Vauban was een militair strateeg die als hoofd van het geniekorps van Lodewijk XIV honderden verdedigingswerken en vestingen bouwde. Aan zijn bouwwerken dankt Frankrijk zijn huidige zeshoekige vorm. De tuinen zijn strak aangelegd naar een ontwerp van Le Nôtre. Je mag hier niet op het gras lopen; laat staan picknicken! Dit voorbeeld illustreert de verschillen tussen beide kastelen. Bazoches is volledig gerenoveerd en toegerust op de bezoeker. In Chastellux is de receptie met wat streekproducten ondergebracht in de voormalige stal. In Bazoches is de entree met souvenirwinkel een vrijwel volwaardige historische boekhandel. Het bezoek van Bazoches voert langs ingerichte zalen met allerlei relikwieën van Vauban en wat familiekiekjes van de huidige eigenaren. Dat zijn late afstammelingen van Vauban; de afstammingslijn wordt er in de galerij goed ingeprent aan de hand van enorme stambomen met wapenschilden. Dat boeit mij matig maar de informatie over Vauban en zijn rol voor Lodewijk XIV is wel interessant. De zalen zijn in het decor van de 17e eeuw. Door de sereniteit is het moeilijk voor te stellen dat het kasteel in die tijd omgevormd was tot militair garnizoen. Erg religieus waren ze trouwens niet, deze koninklijke soldaten: de kasteelkapel is gehalveerd en religieuze afbeeldingen zijn dwars doorsneden (Johannes en de zes apostelen). Het doel? Een koets kunnen laten keren op de binnenplaats.
Het was leuk dit bezoek aan de geenszins bescheiden stulpjes uit het Bourgondische hertogdom. Beide zijn de moeite waard maar Château de Chastellux vinden we het meest imponerend van buitenaf gezien. Voor de binnenkant moeten we nog een keertje terug.
Kastelen in de morvan
- Bazoches ligt tien kilometer ten zuiden van Vézelay
- Chateau de Chastellux
- Château Sully net buiten de Morvan
